konkandhara.com

अग्रलेख

H-1B व्हिसा फी वाढ: ट्रम्प यांचा राष्ट्रवादी मुखवटा आणि भारतासाठीचा कठोर इशारा

डोनाल्ड ट्रम्प यांनी H-1B व्हिसाची फी मोठ्या प्रमाणात वाढवली आहे. हा निर्णय केवळ आर्थिक नाही; हा अमेरिकन राष्ट्रवादाच्या संकुचित आणि स्वार्थी चेहऱ्याचं दर्शन घडवतो. कुशल परदेशी कामगारांना महागडी अडथळा शर्यत लावून अमेरिकन मतदारांना खुश करणं हेच या पावलामागचं खरं राजकारण आहे. परंतु या खेळात अमेरिका स्वतःचं नुकसान करते आहे, आणि भारतासाठीही हे कठोर इशाराचं घंटानाद आहे. अमेरिकेतील वास्तव आणि ट्रम्प यांचा मुखवटा H-1B व्हिसा हा सिलिकॉन व्हॅलीपासून मेडिकल रिसर्चपर्यंतच्या उद्योगांचा कणा आहे. अमेरिकेतील Fortune 500 कंपन्यांमध्ये जवळपास १५% वरिष्ठ पदांवर भारतीय वंशाचे व्यावसायिक आहेत. Google, Microsoft, Adobe सारख्या कंपन्या भारतीय टॅलेंटशिवाय उभ्याही राहू शकल्या नसत्या. असं असतानाही, ट्रम्प यांनी H-1B ला “अमेरिकन नोकऱ्या हिरावणारा परकीय अतिक्रमक” अशी प्रतिमा दिली. हा राजकीय सोयीसाठीचा खोटा शत्रू आहे. अमेरिकन अर्थव्यवस्थेतील संकटाचं खरं कारण outsourcing नाही, तर नव्या कौशल्यांचं प्रशिक्षण न देणं आणि manufacturing चा ऱ्हास. पण मतदारांच्या असंतोषाला दिशा देण्यासाठी परदेशी कामगार हा सर्वात सोपा टार्गेट आहे. भारतीय IT क्षेत्रावरील फटका भारतीय कंपन्यांवर या वाढीचा थेट आर्थिक ताण येणार आहे. याचा परिणाम फक्त कंपन्यांवर नाही; भारतीय विद्यार्थ्यांच्या स्वप्नांवरही होईल. अमेरिकेत शिक्षण घेऊन नोकरी मिळवण्याचं आकर्षण आता अधिक महाग, अधिक अनिश्चित झालं आहे. अमेरिकेला दीर्घकालीन तोटा ट्रम्प यांच्या पॉलिसीचा सर्वात मोठा पराभव अमेरिकेलाच होईल. थोडक्यात, हा निर्णय अल्पकालीन मतदाराभिमुख फायदा देईल, पण दीर्घकालीन नुकसान अपरिहार्य आहे. भारतासाठी कठोर प्रश्न भारतासाठी हा निर्णय आरसा आहे. सरकारकडे आता एकच पर्याय आहे – देशांतर्गत IT आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रासाठी जागतिक स्तराच्या संधी निर्माण करणं. अमेरिकन धोरणांच्या दयेवर आपण भविष्य बांधू शकत नाही. लोकशाहीची विस्मृती ट्रम्प यांचा निर्णय फक्त आर्थिक नाही; तो लोकशाहीच्या आत्म्याला विरोधी आहे.लोकशाही म्हणजे स्वातंत्र्य आणि संधींचं रक्षण. पण जर ती सतत परकीयांविषयी भीती निर्माण करण्याचं साधन बनली, तर तिचं सार्वत्रिक आकर्षण संपेल. अमेरिकन लोकशाहीची ताकद openness मध्ये होती. आज तीच ताकद कमकुवत होत आहे. निष्कर्ष: भारताची जबाबदारी H-1B व्हिसा फी वाढ ही घटना भारताला थांबवू शकत नाही. उलट ती आपल्याला जागं करते. आपल्याकडे टॅलेंट आहे, नवकल्पना आहे, काम करण्याची क्षमता आहे. प्रश्न एवढाच आहे – आपण हे सर्व भारतातील संधींसाठी वापरणार का, की अमेरिकन राजकारणाच्या खेळात अडकून राहणार? भारतासाठी आता एकच मंत्र: “आपल्या टॅलेंटसाठी स्वतःचं मैदान उभा करा.

H-1B व्हिसा फी वाढ: ट्रम्प यांचा राष्ट्रवादी मुखवटा आणि भारतासाठीचा कठोर इशारा Read More »

कोकणधारा : बातमी नाही, भूमिका मांडणारी स्वाभिमानी वृत्तवाहिनी

कोकणधारा हे केवळ बातम्यांपुरते मर्यादित नसून समाजातील प्रश्नांवर ठाम भूमिका घेणारे स्वाभिमानी वृत्तपत्र आहे. निर्भीड पत्रकारिता आणि लोकशाही मूल्यांशी बांधिलकी जपणारा आमचा आवाज वाचा. पत्रकारिता ही केवळ माहितीचा प्रवाह नसतो, ती समाजाच्या मनाचा आरसा असते. प्रत्येक वृत्तपत्र, प्रत्येक वृत्तवाहिनी आपला ठसा उमटवते तो केवळ बातम्या देऊन नव्हे, तर त्या बातम्यांमागील सत्य, न्याय आणि मूल्यांना आकार देऊन. ‘कोकणधारा’ ही संकल्पना अशाच जाणिवेतून जन्माला आली आहे. आम्ही स्वतःला केवळ एक बातमी देणारे माध्यम म्हणून पाहत नाही; आम्ही स्वतःला भूमिका मांडणारे व्यासपीठ मानतो. आज माहितीचा महासागर आहे. मोबाईलच्या स्क्रीनवर काही सेकंदांत शेकडो बातम्या झरझर समोर येतात. पण या बातम्या खरंच आपल्याला समज वाढवतात का? की फक्त माहितीचा गोंगाट करून टाकतात? हाच मूलभूत प्रश्न ‘कोकणधारा’ला सतत सतावतो. आमचं उत्तर स्पष्ट आहे — बातमी सांगणं पुरेसं नाही. त्या बातमीचा आशय, पार्श्वभूमी, परिणाम आणि समाजासाठी असलेलं महत्त्व सांगणं गरजेचं आहे. आणि ते आम्ही करू. लोकशाहीची ताकद फक्त मतदानपेटीत नाही, तर सतत जाग्या राहणाऱ्या नागरिकांच्या विवेकात असते. परंतु आज समाजात सर्वाधिक संकट काय आहे, तर ते म्हणजे विश्वासाचा संकटकाळ. सरकारी संस्था असोत, राजकीय पक्ष असोत किंवा माध्यमं स्वतः — सर्वत्र अविश्वासाची सावली गडद होत चालली आहे. अशा वेळी पत्रकारिता जर केवळ सरकारी निवेदनं वाचून दाखवण्यापुरती राहिली, तर ती समाजाच्या पाठीवरचा कणा मोडेल. ‘कोकणधारा’ स्वतःला या प्रवाहाविरुद्ध उभी करते. आमचं वचन आहे — आम्ही निर्भीड राहू. कुणाच्या दबावाला, कुणाच्या लोभाला, कुणाच्या भीतीला शरण जाणार नाही. एखाद्या गावातील शेतकऱ्याचा आवाज असेल किंवा आंतरराष्ट्रीय पातळीवरच्या मानवी हक्कांचा प्रश्न — आमच्यासाठी दोन्ही समान महत्त्वाचे आहेत. कारण पत्रकारितेचं खरं कार्य म्हणजे निर्बलाचा आवाज बळकट करणे. इतिहास सांगतो, की कोणतंही वृत्तपत्र हे फक्त छापखान्याच्या कागदावर उमटलेल्या शब्दांनी टिकत नाही; ते टिकतं आपल्या मूल्यांवर. *‘द इंडिपेंडंट’*ने कधी स्वातंत्र्यलढ्यात आवाज उठवला, लोकमान्य टिळकांनी ‘केसरी’मधून जनतेला जागं केलं, किंवा गांधीजींनी ‘हरिजन’मधून समाजसुधारणेचा मार्ग दाखवला — तिथेही बातम्या होत्या, पण त्याहून महत्त्वाच्या होत्या त्या भूमिका. ‘कोकणधारा’ या परंपरेचा वारसा मान्य करत असली, तरी ती फक्त भूतकाळाची आठवण नाही. आम्ही वर्तमानाशी आणि भविष्यासोबत नातं जोडणार आहोत. आज बेरोजगारी हा तरुणांच्या स्वप्नांवर गदा आणतोय; भूक अजूनही लाखोंच्या पोटात कुरतडतेय; शेतकरी आत्महत्या करतोय; आणि डिजिटल युगात खोट्या बातम्यांची वावटळ सत्याला गाडतेय. या सगळ्या पार्श्वभूमीवर आम्ही फक्त प्रश्न विचारणार नाही, तर समाजासमोर ठाम भूमिका मांडणार आहोत. ‘पत्रकारिता ही चौथी सत्ता आहे’ असं म्हटलं जातं. पण सत्तेपेक्षा अधिक ती जबाबदारी आहे. कुणाचं चुकलं तर ते सांगणं ही जबाबदारी आहे, पण जे बरोबर केलं जातं तेही सांगणं ही तितकीच जबाबदारी आहे. म्हणजेच आमचं ध्येय केवळ उजेड टाकणं नाही, तर दिशा दाखवणं आहे. “स्वातंत्र्य म्हणजे केवळ राजकीय स्वातंत्र्य नव्हे, तर तो मनुष्याच्या आत्म्याचा श्वास आहे.” गांधीजींचा हा विचार आजही तितकाच लागू होतो. कारण लोकशाही जर फक्त निवडणूकपुरती राहिली, आणि नागरिकांच्या जीवनात भाकरी, नोकरी, शिक्षण, आरोग्य यांची तडफड कायम राहिली, तर ती लोकशाही केवळ कागदावर उरते. म्हणूनच ‘कोकणधारा’ आपल्या प्रत्येक शब्दातून नागरिकांना हा प्रश्न विचारणार आहे — आपण केवळ आनंदोत्सवात हरवणारे प्रेक्षक आहोत का, की खऱ्या लोकशाहीचे सजग भागीदार? आमची भूमिका एका वाक्यात सांगायची, तर —“कोकणधारा – बातमी नाही, भूमिका मांडणारी स्वाभिमानी वृत्तवाहिनी.” हे आमचं ब्रीदवाक्य नाही, तर आमची शपथ आहे.

कोकणधारा : बातमी नाही, भूमिका मांडणारी स्वाभिमानी वृत्तवाहिनी Read More »

संत साहित्याने समाजात नैतिकता रुजवली – डॉ. प्रज्ञा कुलकर्णी

पालघर : शालेय विद्यार्थ्यांना आणि समकालीन तरुण वर्गाला संत साहित्याचा उपयोग कसा करता येईल यावर डॉ. प्रज्ञा सुहास कुलकर्णी यांनी विचार मांडले. त्यांनी सांगितले की संतांनी अध्यात्माची शिकवण जनमानसाला सोप्या भाषेत दिली आणि त्यामुळे समाजात नैतिक मूल्यांचा प्रसार झाला. सोनोपंत दांडेकर महाविद्यालयात “समकालीन विद्यार्थी आणि संत साहित्य” या विषयावर आयोजित चर्चेत त्यांनी संत आणि भगवंत यातील सूचक भेद स्पष्ट केला. संत चाणक्यापासून समर्थ रामदासांपर्यंतचे विचार आजच्या विद्यार्थ्यांसाठी किती महत्वाचे आहेत, याची ताजेपणा राखून सांगितली पाहिजे, असेही ते म्हणाले. कार्यक्रमाची सुरूवात प्राचार्य डॉ. किरण सावे यांनी केली. त्यांनी सोनोदादा दांडेकरांचे मानसशास्त्र आणि समाजशास्त्र क्षेत्रातील योगदान अधोरेखित केले. संस्थेचे अध्यक्ष CA सचिन कोरे म्हणाले की पालघरवासीयांनी त्यांच्या शिक्षण विषयक स्वप्नांचा मान राखला आहे. सुधीर दांडेकर यांनी चारित्र्यनिर्माणाचे महत्व सांगत, “परिपूर्ण माणूस होईपर्यंत संत साहित्याचा आदर कायम राहील,” असे व्यक्त केले. उपस्थितांमध्ये संस्थेचे उपाध्यक्ष प्रताप वारैय्या, विश्वस्त प्रा. अशोक ठाकूर, कोषाध्यक्ष मंगेश पंडित, सचिव सुधीर कुलकर्णी, विधी महाविद्यालयाच्या प्राचार्या डॉ. पायल चोलेरा आणि इतर ग्रामस्थ व व्यवस्थापन मंडळ सदस्य होते.

संत साहित्याने समाजात नैतिकता रुजवली – डॉ. प्रज्ञा कुलकर्णी Read More »

पाकिस्तानच्या ‘युद्धाळ’ भाषणांवर भारताचा इशारा – “चुकीची हालचाल केल्यास परिणाम वेदनादायक असतील

भारताने पाकिस्तानने केलेल्या ‘nuclear sabre-rattling’ आणि जलधिकार वादग्रस्त भाषणांवर MEA प्रवक्त्याने कडक इशारा दिला — “No misadventure without painful consequences.” जाणून घ्या तपशील. भारताने पाकिस्तानने केलेल्या ‘nuclear sabre-rattling’ आणि जलधिकार वादग्रस्त भाषणांवर MEA प्रवक्त्याने कडक इशारा दिला — “No misadventure without painful consequences.” जाणून घ्या तपशील. नवी दिल्ली –पाकिस्तानच्या नेत्यांनी अलीकडेच केलेल्या धमक्या आणि युद्धजन्य विधानांवर भारताच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने (MEA) तीव्र शब्दांत प्रत्युत्तर दिले आहे.MEA प्रवक्ते रणधीर जयसवाल यांनी गुरुवारी स्पष्ट इशारा दिला – “Pakistan would be well-advised to temper its rhetoric as any misadventure will have painful consequences.” अ‍ॅसिम मुनीर यांचा ‘न्यूक्लियर’ इशाराअमेरिकेतील एका कार्यक्रमात पाकिस्तानी लष्करप्रमुख जनरल अ‍ॅसिम मुनीर यांनी म्हटले होते – “If threatened with an existential threat… we’ll take half the world down with us.” या विधानाला भारताने “nuclear sabre-rattling” असे संबोधून, “ही पाकिस्तानची जुनी सवय” असल्याचे म्हटले. तसेच, आंतरराष्ट्रीय समुदायाने याकडे ‘जबाबदार आण्विक राष्ट्राच्या’ विरुद्ध उदाहरण म्हणून पाहावे, असे आवाहन केले. ‘स्वतःच्या अपयशावर पडदा’ MEA प्रवक्त्यांनी ठामपणे सांगितले की, पाकिस्तानचे नेतृत्व अंतर्गत आर्थिक व राजकीय अपयश झाकण्यासाठी ‘anti-India rhetoric’ वापरत आहे.यातून भारताची प्रतिमा बिघडवण्याचा प्रयत्न होत असला, तरी “भारत अशा उचकावणाऱ्या भाषणांना न जुमानता, आपल्या सीमांचे रक्षण करण्यास तत्पर आहे” असा संदेश त्यांनी दिला. जलविषयक वादही तापला या पार्श्वभूमीवर Indus Waters Treaty संदर्भातील न्यायालयीन वादाचाही उल्लेख झाला.भारताने Court of Arbitration चा निर्णय मान्य न करण्याचा निर्णय कायम ठेवला असून, यामुळे दोन्ही देशांमध्ये जलधिकार प्रश्न अधिक तापला आहे.तथापि, India-US संबंधांवर याचा परिणाम होणार नसल्याचे MEAने स्पष्ट केले. भारताचा ठाम संदेश पाकिस्तानकडून येणाऱ्या आक्रमक आणि धोकादायक विधानांवर भारताने दिलेले हे स्पष्ट उत्तर म्हणजे केवळ तात्कालिक प्रतिक्रिया नसून, आगामी काळातील राजनैतिक भूमिकेचे संकेत आहेत.भारताने हेही दाखवून दिले आहे की, शब्दांच्या युद्धापेक्षा प्रत्यक्ष कृतीत तो अधिक सक्षम आहे.

पाकिस्तानच्या ‘युद्धाळ’ भाषणांवर भारताचा इशारा – “चुकीची हालचाल केल्यास परिणाम वेदनादायक असतील Read More »