Uncategorized

Introduction “ती प्रत्येक दिवस पन्नास नोकऱ्यांमध्ये स्वतःला पसरवत होती, पण तरीही तिच्या अस्तित्वाला जागा नव्हती.” — या एका वाक्यात The Many Lives of Syeda X मधील वास्तवाचा निखळ आरसा दडलेला आहे. हे पुस्तक फक्त एका स्त्रीचं आयुष्य सांगत नाही; ते त्या असंख्य मुस्लीम, स्थलांतरित, अल्पसंख्याक स्त्रियांचं दाहक चित्रण आहे ज्या आजच्या भारतात न दिसता जगतात. गरीबी, धर्म आणि असमानतेच्या जाळ्यात अडकलेल्या या स्त्रिया आपल्यापैकी बऱ्याच जणांसाठी अदृश्य आहेत, पण Neha Dixit त्यांना आवाज देते. लेखक परिचय Neha Dixit ही भारतातील सर्वात संवेदनशील आणि निर्भीड पत्रकारांपैकी एक आहे. तिच्या रिपोर्टिंगमध्ये लैंगिक राजकारण, धार्मिक तणाव, मानवी हक्क, महिला कामगारांचे संघर्ष अशा कठीण विषयांची धार नेहमी जाणवते. तिला Chameli Devi Jain Award, CPJ International Press Freedom Award यांसारखे सन्मान मिळाले आहेत, जे तिच्या लेखनशक्तीचं प्रमाण आहेत. The Many Lives of Syeda X हे तिचं पहिलं पूर्ण पुस्तक असून, हे केवळ पत्रकारितेचा विस्तार नाही तर भारतीय समाजाचं दर्पण आहे. तिने केलेली वर्षानुवर्षांची तपासणी आणि मानवी अनुभवांच्या सूक्ष्म छटा या पुस्तकाला पत्रकारितेपलीकडचं वजन देतात. पुस्तक परिचय हे पुस्तक सामाजिक नॉनफिक्शन प्रकारातलं एक अनोखं काम आहे. Dixit जवळपास नऊ वर्षं संशोधन करत होती, सुमारे ९०० लोकांशी संवाद साधत होती आणि शेवटी तिने “Syeda” नावाने एका स्त्रीचं आयुष्य लिहिलं. पण ही एक व्यक्ती नसून असंख्य स्थलांतरित मुस्लीम स्त्रियांचा एकत्रित चेहरा आहे. Syeda चं जीवन १९९० च्या दशकात वाराणसीतील धार्मिक दंग्यांपासून सुरू होतं. तिथून ती दिल्लीला स्थलांतरित होते, आणि पुढच्या तीन दशकांत तिने पन्नासाहून अधिक प्रकारची नोकऱ्या केल्या — घरकाम, कारखाने, लघुउद्योग, हातकाम, अगदी नोटबंदीच्या काळात तात्पुरत्या नोकऱ्याही. तिचं जगणं म्हणजे सततचा संघर्ष — कमी पगार, कामाच्या ठिकाणी होणारे शोषण, धार्मिक ओळखीतून होणारा भेदभाव, आणि घरातल्या स्वप्नांवर सतत कोसळणारे धक्के. लेखकाने राष्ट्रीय घटनांशी तिचं आयुष्य जोडलेलं आहे — आर्थिक उदारीकरण, धार्मिक दंगली, २०१६ ची नोटबंदी, महामारी. अशा प्रत्येक घटनेचा थेट परिणाम Syeda वर होतो. त्यामुळे हे पुस्तक केवळ एका स्त्रीची कहाणी न राहता, भारताच्या सामाजिक-आर्थिक विघटनाचं प्रतीक ठरतं. कथासूत्र / आशयाचा संक्षेप Syeda, तिचा पती Akmal आणि मुलं — ही कुटुंबकहाणी या पुस्तकाचा केंद्रबिंदू आहे. वाराणसीतील हिंसाचारानंतर स्थलांतर, दिल्लीच्या झोपडपट्ट्यांतील जगणं, असुरक्षित कामं, कमी उत्पन्न आणि धार्मिक दबाव यामध्ये Syeda स्वतःला तग धरते. कधी घरकामगार, कधी कारखान्यातील मजूर, कधी लघुउद्योगातील अपारिश्रमिक कामगार — अशा भूमिकांमध्ये ती जगण्याचा प्रत्येक प्रयत्न करते. कथेच्या प्रवासात देशातील धोरणं थेट तिच्या आयुष्याला हादरे देतात. नोटबंदीच्या वेळी नगदी संकट, महामारीच्या काळात रोजगाराचा घात, धार्मिक तणावामुळे कुटुंबाची असुरक्षितता — प्रत्येक घटना तिच्या आयुष्याला नव्यानं मोडून टाकते. ठळक वैशिष्ट्ये भाषाशैली: Dixit चं लेखन साधं, नेमकं आणि काटेरी वास्तव दाखवणारं आहे. कोणतीही फुलांची सजावट नाही, केवळ निखळ सत्य. कथनाची ताकद: हे पुस्तक वाचकाला एका रिपोर्टपेक्षा खोलवर भिडतं, कारण इथे अर्थव्यवस्था, धर्म आणि राजकारण थेट आयुष्याला जखडतात. प्रभावी प्रसंग: नोटबंदीचा प्रसंग, मुलांचे संभाषण, कामगार स्त्रियांचे अश्रू — हे क्षण वाचकाला आतून हलवतात. वेगळेपणा: इथे पारंपरिक नायक नाही. Syeda म्हणजे प्रतिनिधी — ती लाखो अनामिक स्त्रियांची कहाणी उभी करते. कमकुवत बाजू पुस्तक काही वाचकांसाठी जड होऊ शकतं. तपशीलवार वर्णनामुळे कधी गती मंदावते. राजकीय आणि आर्थिक संदर्भांची ओळख नसल्यास काही भाग वाचकाला दूरचे वाटू शकतात. पात्रांशी भावनिक गुंतवणूक कधी थोडी उथळ भासते, कारण वास्तववादी स्वरूपाने Dixit ने घटनांवर अधिक भर दिला आहे. समीक्षात्मक दृष्टिकोन The Many Lives of Syeda X वाचकाला सतत प्रश्न विचारायला भाग पाडतं: सामान्य जीवन दिसतं तितकं साधं का असतं? की त्यामागे शेकडो अदृश्य संघर्ष लपलेले असतात? भारताच्या शहरी विकासाच्या, धार्मिक असहिष्णुतेच्या आणि आर्थिक विषमतेच्या पार्श्वभूमीवर हे पुस्तक आज अत्यंत सुसंगत ठरतं. हे पुस्तक Konkandhara च्या वाचकांसाठी विशेष महत्त्वाचं आहे. कारण महाराष्ट्रातील वाचकांना उत्तर भारतातील कामगार स्त्रियांचं जगणं समजून घेण्याची ही एक खिडकी उघडते. Dixit चे लेखन पत्रकारितेच्या पलीकडे जाऊन एक दस्तऐवज बनतं — मानवी हक्क, लैंगिक समानता आणि स्थलांतरित कामगारांचे प्रश्न या सर्वांवर प्रकाश टाकतं. वाचताना वारंवार जाणवतं की Syeda एकच नाही. ती असंख्य स्त्रिया आहे, ज्यांचं जगणं आपल्याला दिसत नाही, पण भारताच्या सामाजिक इतिहासात खोलवर रुजलेलं आहे. Conclusion The Many Lives of Syeda X हे पुस्तक केवळ एका स्त्रीचं नाही, तर भारतातील लाखो अनामिक स्त्रियांचं आरसा आहे. ते वाचकाला केवळ माहिती देत नाही, तर अंतर्मुख करतं. ही कथा विसरलेल्या आवाजांना पुन्हा जिवंत करते.

🌊 “विद्यार्थी हवालदिल, अशा परिस्थितीत परीक्षा कशी देणार?” जयंत पाटील यांचा आयोगाला सवाल! बातमी (300–500 शब्दांत) सांगली : राज्यातील अतिवृष्टी आणि पूरस्थितीमुळे ग्रामीण भागातील विद्यार्थी मोठ्या अडचणीत सापडले आहेत. पुणे आणि मुंबईत स्पर्धा परीक्षांची तयारी करणारी मुलं-मुली आपल्या गावाकडच्या शेती पाण्यात बुडालेल्या पाहून मानसिक तणावाखाली आहेत. या पार्श्वभूमीवर राष्ट्रवादी काँग्रेस शरदचंद्र पवार गटाचे नेते जयंत पाटील यांनी महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाकडे (MPSC) राज्यसेवा पूर्व परीक्षा पुढे ढकलण्याची मागणी केली आहे. येत्या 28 सप्टेंबर रोजी होणाऱ्या राज्यसेवा पूर्व परीक्षा (MPSC Pre Exam 2025) पूरस्थितीमुळे विद्यार्थ्यांसाठी मोठं आव्हान ठरणार असल्याचं पाटील यांनी स्पष्ट केलं. हवामान विभागानं दिलेला सतर्कतेचा इशारा, मराठवाडा व पश्चिम महाराष्ट्रातील पुरग्रस्त परिस्थिती आणि ठप्प झालेली वाहतूक यामुळे अनेक विद्यार्थ्यांना परीक्षा केंद्रांवर पोहोचणं अशक्य होणार आहे. “तयारी असूनही अशा बिकट परिस्थितीत विद्यार्थ्यांना बसून परीक्षा द्यायला लावणं म्हणजे अन्याय ठरेल. आयोगाने बळजबरी न करता परीक्षा पुढे ढकलावी,” असं पाटील यांनी सोशल मीडियावरून म्हटलं. यावेळी त्यांनी सरकारकडून शेतकऱ्यांना तातडीची मदत मिळावी, अशीही मागणी केली. माढा तालुक्यातील पूरग्रस्त शेतांची पाहणी करताना पाटील म्हणाले, “सिमेंटचे रस्ते चुकीच्या डिझाइनमुळे बांधासारखे काम करत आहेत. त्यामुळे पाणी दुसरीकडे न जाता गावं आणि शेती डुबली आहे. अशा 100 पेक्षा जास्त ठिकाणी हीच समस्या आहे.” दरम्यान, पूरग्रस्त भागाच्या पाहणीवर येणाऱ्या मंत्र्यांना पाटील यांनी सल्ला दिला. “संकटग्रस्त शेतकऱ्यांची अवस्था इतकी बिकट आहे की त्याच्या तोंडून चुकीचे शब्द जरी निघाले तरी त्यांना समजून घ्यायला हवं. सबुरीनं वागावं,” असं सूचक विधान त्यांनी अजित पवारांच्या वक्तव्याच्या पार्श्वभूमीवर केलं. पूरस्थिती गंभीर असताना, राज्यसेवा परीक्षा पुढे ढकलावी की वेळेवर घ्यावी, याकडे आता विद्यार्थ्यांचं आणि पालकांचं लक्ष लागलं आहे.

पुस्तकाचं नाव: Jinnah: His Success, Failure and Role in Historyलेखक: इशताक अहमदप्रकाशक: पेंगुईन प्रकाशक प्रस्तावना (Hook) “एक व्यक्ती, ज्याच्या निर्णयांनी उपखंडाच्या इतिहासाचा प्रवाह बदलला, त्याचे यश आणि अपयश कसे मोजता येईल?”जिन्नाह यांचा राजकीय प्रवास, संघर्ष आणि त्यांचा भारतीय उपखंडावर होणारा परिणाम जाणून घेणे हे पुस्तक वाचकाला इतिहासाच्या खोलात घेऊन जाते. लेखक परिचय इशताक अहमद हे इतिहासकार आणि पत्रकार आहेत, ज्यांनी भारतीय उपखंड आणि पाकिस्तानच्या स्थापनेवर आधारित लेखन केले आहे. त्यांच्या लिखाणामध्ये इतिहासाचे सखोल विश्लेषण, राजकीय निर्णयांचे परिणाम आणि व्यक्तीच्या भूमिकेवर लक्ष केंद्रित करणे यांचा समावेश असतो. Jinnah: His Success, Failure and Role in History हे त्यांचे महत्त्वाचे कार्य असून, त्यांनी जिन्नाह यांच्या व्यक्तिमत्वाचे, धोरणांचे आणि परिणामांचे सखोल विश्लेषण केले आहे. पुस्तक परिचय (~500 शब्द) Jinnah: His Success, Failure and Role in History हे पुस्तक जिन्नाह यांच्या राजकीय प्रवास, धोरणे, यश आणि अपयश यावर आधारित आहे. प्रकाशन वर्षानुसार हे पुस्तक आधुनिक इतिहास आणि उपखंडाच्या राजकीय विकासाच्या संदर्भात महत्त्वाचे आहे. पुस्तकाचे उद्दीष्ट म्हणजे वाचकाला जिन्नाहच्या निर्णयांचे सामाजिक, राजकीय आणि ऐतिहासिक परिणाम समजावणे. लेखकाने विविध ऐतिहासिक दस्तऐवज, भाषणे, पत्रव्यवहार आणि माध्यमातील नोंदी वापरून ही कथा सखोलपणे मांडली आहे. पुस्तकाची रचना कालानुक्रमिक असून, सुरुवातीपासून जिन्नाहच्या बालपण, राजकीय उभारणी, कॉंग्रेस आणि मुसलमान लीगमधील भूमिका, पाकिस्तानच्या स्थापनेसाठीचा संघर्ष आणि त्यांच्या निर्णयांचे परिणाम यावर प्रकाश टाकतो. प्रत्येक विभाग वाचकाला जिन्नाहच्या व्यक्तिमत्व, धोरणात्मक विचारसरणी आणि ऐतिहासिक परिस्थितीचा अनुभव देतो. कथासूत्र / आशयाचा संक्षेप Jinnah: His Success, Failure and Role in History हे पुस्तक कथात्मक नाही, तर इतिहास आणि विश्लेषणावर आधारित आहे: जिन्नाहचे प्रारंभिक जीवन आणि राजकीय उभारणी कॉंग्रेस आणि मुसलमान लीगमधील भूमिका उपखंडाच्या विभाजनातील धोरणात्मक निर्णय यश आणि अपयशाची विश्लेषणे इतिहासावर आणि समाजावर झालेला परिणाम ठळक वैशिष्ट्ये भाषा शैली: स्पष्ट, तथ्यात्मक आणि अकादमिक कथनाची ताकद: जिन्नाह यांच्या व्यक्तिमत्वाचे, धोरणांचे आणि परिणामांचे सखोल विश्लेषण वेगळेपणा: यश आणि अपयशाच्या दृष्टीने एका व्यक्तीच्या ऐतिहासिक योगदानाचे संतुलित चित्र प्रभावी प्रसंग / विचार: धोरणात्मक निर्णय, ऐतिहासिक परिस्थिती आणि नेतृत्वाची गुंतागुंत कमकुवत बाजू भारतीय उपखंडाच्या इतिहासाची पार्श्वभूमी नसलेल्या वाचकाला काही भाग क्लिष्ट वाटू शकतात काही दस्तऐवजांचे संदर्भ आणि ऐतिहासिक तपशील लांबट वाटू शकतात समीक्षात्मक दृष्टिकोन हे पुस्तक वाचल्यावर वाचकाला जिन्नाह यांच्या राजकीय निर्णयांचे, नेतृत्वाचे आणि इतिहासातील भूमिकेचे सखोल ज्ञान मिळते. आजच्या काळात, उपखंडाच्या राजकारणाचा अभ्यास करताना आणि व्यक्तीच्या निर्णयांचा परिणाम समजून घेताना हे पुस्तक अत्यंत महत्वाचे ठरते. निष्कर्ष (Reader’s Takeaway) कोणासाठी योग्य: भारतीय उपखंडाच्या इतिहासात, राजकारणात आणि व्यक्तिमत्व अभ्यासात रस असलेल्या वाचकांसाठी का वाचावं: जिन्नाहच्या नेतृत्वाचा, यशाचा आणि अपयशाचा समजून घेण्यासाठी का नाही: इतिहास आणि राजकीय विश्लेषणात रस नसल्यास ठसठशीत ओळी: “जिन्नाह – इतिहासाच्या पानावर व्यक्ती आणि निर्णयांचा परिपूर्ण संगम.” “यश, अपयश आणि परिणाम – जिन्नाहच्या जीवनाचा खरा अर्थ जाणून घ्या.

मुंबईच्या रेल्वे प्रवासाचं वास्तव म्हणजे — दररोज लाखो लोक गर्दीत कोंबले जातात, जीव धोक्यात घालून डब्यांमधून लटकतात, सुरक्षिततेचा प्रश्न टोकाला पोहोचतो. अशा वेळी सरकारनं जाहीर केलेला निर्णय मात्र धक्कादायक ठरतोय.👉 मुंबईत लवकरच येणार आहेत तब्बल २३८ नवी AC लोकल गाड्या — ज्यात कुशन सीट्स, मोबाईल चार्जिंग पोर्ट्स, इन्फोटेन्मेंट स्क्रीन, आणि मेट्रो-स्टाईल डिझाईन असेल. पण खरं प्रश्न आहे —ही लक्झरी लोकल सामान्य मुंबईकरांच्या उपयोगाची की सरकारचा केवळ “PR शो”? 🚆 ९६% प्रवासी अजूनही गर्दीत! सध्या मुंबईत दररोज ६० लाखांहून अधिक प्रवासी Non-AC लोकलमध्ये प्रवास करतात. AC लोकल वापरणारे प्रवासी फक्त २ लाख (४%). 👉 म्हणजे सरकारनं पैसा खर्च केला तो बहुसंख्य मुंबईकरांसाठी नाही, तर त्या ४% प्रवाशांसाठी! 💰 महसूल महत्त्वाचा की प्रवासी? AC लोकलनं वार्षिक ₹२१५ कोटी महसूल मिळवला; पश्चिम रेल्वेच्या एकूण कमाईत तब्बल २२% हिस्सा. Non-AC लोकलमध्ये प्रवासी प्रचंड, पण तिकिटं स्वस्त असल्याने महसूल कमी. 👉 त्यामुळे सरकारला डोळ्यासमोर दिसतं ते फक्त महसूलाचं गणित, प्रवाशांच्या हालअपेष्टा नव्हे. ⚡ PR स्टंट की लोकाभिमुख निर्णय? सरकारनं मेट्रो-स्टाईल AC लोकलचं स्वप्न रंगवलं आहे — चमकदार डिझाईन, एअर कंडिशनिंग, लक्झरी प्रतिमा… पण लोकांना खरंच हवं होतं काय? — अधिक Non-AC गाड्या, सुरक्षितता, गर्दीवर नियंत्रण, वेळेवर धावणाऱ्या गाड्या. 👉 तज्ज्ञांच्या मते, हे निर्णय लोकाभिमुख नसून “Luxury over Necessity” धोरणाचं उदाहरण आहे. 🗣️ प्रवाशांचा सवाल “सरकारनं AC गाड्यांसाठी कोट्यवधी खर्च करायचा, पण आमच्या गर्दीतल्या प्रवासाचं काय?” “सामान्य प्रवासी रोज श्वास गुदमरून प्रवास करतो. त्याच्यासाठी नवे डबे, नवे रूट, सुरक्षितता उपाय कधी?” 🏷️ निष्कर्ष मुंबई लोकल म्हणजे सामान्य माणसाचा श्वास.पण सरकारचं लक्ष दिसतंय ते गर्दीतल्या ९६% लोकांवर नाही, तर महसूल देणाऱ्या ४% प्रवाशांवर. 👉 थोडक्यात —“PR मध्ये चमकणाऱ्या AC लोकल, पण सामान्य मुंबईकरांसाठी अजूनही तोच गर्दीतला नरकप्रवास!”

गणेशोत्सवानिमित्त मुंबई, पुणे, गुजरात अशा ठिकाणांहून मोठ्या संख्येने चाकरमानी कोकणात दाखल झाले होते. आता दीड दिवस व पाच दिवसांच्या गणपतींचे विसर्जन पार पडल्यामुळे परतीच्या प्रवासाची वेळ जवळ आली आहे. वाढत्या गर्दीला तोंड देण्यासाठी महाड आगार प्रशासनाने यंदाही विशेष तयारी केली आहे. 🟠 १०० जादा बसेस सज्ज महाड आगार प्रमुख रितेश फुलपगारे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, परतीच्या प्रवासासाठी १०० जादा एस.टी. बस धावणार आहेत. फक्त महाड–पनवेल मार्गावरच ५० ते ६० बस प्रवाशांच्या सेवेसाठी उपलब्ध राहणार आहेत. याशिवाय मुंबई, पनवेल, नालासोपारा, परळ, ठाणे, बोरिवली, उरण, कल्याण, पुणे आदी ठिकाणांवर प्रवाशांसाठी थेट गाड्या सोडण्यात येणार आहेत. 🟠 प्रवाशांसाठी सुविधा 🟠 ग्रामीण फेर्‍यांवर परिणाम मोठ्या प्रमाणात जादा गाड्या व चालक गुंतल्यामुळे ग्रामीण भागातील फेर्‍यांवर थोडा फरक पडणार असल्याचे प्रशासनाने स्पष्ट केले आहे. यासाठी ग्रामीण प्रवाशांनी सहकार्य करावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे. 🟠 संपर्क क्रमांक

सिंधुदुर्ग जिल्ह्याचे पालकमंत्री आणि भाजप नेते नितेश राणे यांनी आज थेट मटका बुकीवर छापा टाकत मोठी कारवाई केली. कणकवली शहरात गेल्या अनेक वर्षांपासून सुरु असलेल्या महादेव रमाकांत घेवारी यांच्या मटका अड्ड्यावर दुपारी चार वाजण्याच्या सुमारास त्यांनी ही धाड घातली. 🟠 घटनास्थळीच थेट धाड या अड्ड्यावर अचानक पोहोचल्यावर काही जण पैसे आणि चिठ्ठ्यांसह आढळले. मंत्री राणे यांनी स्वतः चौकशी केली आणि तत्काळ कणकवली पोलीस निरीक्षक अतुल जाधव यांना फोन करून कारवाईसाठी घटनास्थळी बोलावले. 🟠 पोलिसांचा तातडीचा सपाटा यानंतर पोलीस कुमक घटनास्थळी दाखल झाली व ११ संशयितांना ताब्यात घेतले. पोलिसांनी या छाप्यातून रोख रक्कम, लॅपटॉप, मटका पावत्या जप्त केल्या आहेत. या कारवाईनंतर अवैध व्यवसाय करणाऱ्यांमध्ये चांगलीच धांदड उडाल्याचे चित्र दिसत आहे. 🟠 चर्चेत नितेश राणे गेल्या काही दिवसांत नितेश राणे यांनी राज्यात वराह जयंती साजरी करण्याची मागणी करत मुख्यमंत्र्यांना पत्र दिले होते. त्यातच आज स्वतः मटका अड्ड्यावर धाड घालून त्यांनी पुन्हा एकदा सर्वांचे लक्ष वेधून घेतले. जिल्ह्यातील पोलीस वर्तुळात आणि राजकीय वर्तुळात या घटनेची मोठी चर्चा सुरु आहे.

कोकणात कामानिमित्त बाहेरगावी जाऊन पुन्हा गावी परतणाऱ्या नागरिकांना दीर्घकाळापासून ‘चाकरमानी’ म्हणून संबोधले जाते. मात्र हा शब्द आता कालबाह्य असल्याचे सांगत, उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी प्रशासनाला स्पष्ट निर्देश दिले आहेत – “सरकारी कागदपत्रांमध्ये ‘चाकरमानी’ हा शब्द वापरू नका, त्याऐवजी ‘कोकणवासीय’ असा उल्लेख करा.” 🟠 परिपत्रकाची तयारी मंत्रालयातील बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला असून, पुढील काही दिवसांत शासन परिपत्रक जारी होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शासकीय पत्रव्यवहार, आकडेवारी आणि योजना अहवालांमध्ये ‘चाकरमानी’ हा शब्द औपचारिकरीत्या हटवला जाणार आहे. 🟠 भाषिक संवेदनशीलता की राजकीय डावपेच? ‘चाकरमानी’ हा शब्द सामाजिक–भावनिक पातळीवर नेहमीच वादग्रस्त ठरला आहे. कोकणात कामासाठी मुंबई–पुणे आदी भागात स्थलांतर करणाऱ्या लोकांचा सन्मानपूर्वक उल्लेख व्हावा, अशी मागणी गेल्या काही वर्षांत वाढली होती.राजकीय पातळीवर मात्र या निर्णयाकडे वेगळ्या नजरेने पाहिले जात आहे. आगामी मुंबई महापालिका निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर कोकणातील मतदारांपर्यंत ‘भावनिक सुसंवाद’ साधण्याचा प्रयत्न असल्याचे विरोधकांचे म्हणणे आहे. 🟠 स्थानिकांचा प्रतिसाद रत्नागिरीतील एका स्थानिकाने प्रतिक्रिया देताना सांगितले – “आम्ही नोकरीसाठी बाहेर गेलो, पण मुळं आमची कोकणातलीच आहेत. ‘चाकरमानी’ म्हटल्यावर कमीपणाची भावना यायची. आता ‘कोकणवासीय’ हा शब्द आम्हाला अधिक योग्य आणि सन्मानजनक वाटतो.” 🟠 निष्कर्ष हा बदल केवळ भाषिक आहे की त्यामागे खोलवर राजकीय गणिते आहेत, हे येत्या काळात स्पष्ट होईल. मात्र कोकणाशी घट्ट नाळ जोडलेल्या लाखो स्थलांतरितांसाठी शासनाचा हा निर्णय भावनिक दिलासा देणारा ठरेल, यात शंका नाही.