महाराष्ट्र

सांगली | काँग्रेस पक्ष आज संघर्षाच्या काळातून जात असला तरी आमच्यात अद्याप ताकद आहे. राज्यातील जनतेशी अन्याय झाला, चुकीचे निर्णय झाले, तर पुढच्या पाच वर्षांत सत्ताधाऱ्यांचा घाम काढण्याची ताकद आमच्यात आहे, असा इशारा काँग्रेस आमदार व माजी मंत्री डॉ. विश्वजित कदम यांनी दिला. कडेगाव तालुक्यातील वांगी येथे स्व. डॉ. पतंगराव कदम यांच्या ‘लोकतीर्थ’ स्मारकाच्या लोकार्पण सोहळ्याच्या वर्षपूर्तीनिमित्त आयोजित कार्यक्रमात ते बोलत होते. यावेळी काँग्रेसचे विधानपरिषदेतील गटनेते सतेज (बंटी) पाटील, विजय वडेट्टीवार व खासदार विशाल पाटील उपस्थित होते. “फक्त १६ आमदार आहोत, पण…” “आज काँग्रेसचे केवळ १६ आमदार असले तरी पक्षाच्या विचारांवर उभे राहून लढणारी ताकद आमच्यात आहे. सत्ताधाऱ्यांनी जनतेविरुद्ध पावले उचलली, तर काँग्रेस शांत बसणार नाही,” असे विश्वजित कदम म्हणाले. ते पुढे म्हणाले की, “मी पतंगराव कदम यांचा मुलगा आहे. बंटी पाटील आमचा वाघ आहे. विजय वडेट्टीवार विदर्भाचे वाघ आहेत. खासदार विशाल पाटील दिल्लीमध्ये काँग्रेसच्या विचारांसाठी लढत आहेत.” “1980 मध्ये कार्यकर्त्यांनी दगडे झेलली” कदम यांनी आठवण करून दिली की,“1980-85 च्या निवडणुकीत कार्यकर्त्यांनी पतंगराव कदम यांच्यासाठी दगडे झेलली आहेत. त्याग करणाऱ्या कार्यकर्त्यांसाठीच मी पुढे काम करणार आहे. आपला पक्ष सत्तेत नसल्यामुळे कामे होत नाहीत, ही कार्यकर्त्यांची नाराजी खरी आहे. पण आजही काँग्रेस कार्यकर्त्यांची ताकद अबाधित आहे.” विशाल पाटील तिकीट वाद कदम म्हणाले की,“विशाल पाटील यांना तिकीट नाकारल्याने आम्ही उठाव केला. त्या वेळी सांगलीने माझं वेगळं रूप पाहिलं. आमच्यातील एकोपा आणि लढण्याची वृत्ती अजूनही कायम आहे.” 👉 काँग्रेस राज्यात आज चौथ्या क्रमांकावर असली, तरी “सरकारला घाम फोडण्याची ताकद आमच्यात आहे” हा विश्वजित कदमांचा दावा पक्ष कार्यकर्त्यांमध्ये ऊर्जा निर्माण करणारा ठरतोय.

कोकणात कामानिमित्त बाहेरगावी जाऊन पुन्हा गावी परतणाऱ्या नागरिकांना दीर्घकाळापासून ‘चाकरमानी’ म्हणून संबोधले जाते. मात्र हा शब्द आता कालबाह्य असल्याचे सांगत, उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी प्रशासनाला स्पष्ट निर्देश दिले आहेत – “सरकारी कागदपत्रांमध्ये ‘चाकरमानी’ हा शब्द वापरू नका, त्याऐवजी ‘कोकणवासीय’ असा उल्लेख करा.” 🟠 परिपत्रकाची तयारी मंत्रालयातील बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला असून, पुढील काही दिवसांत शासन परिपत्रक जारी होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शासकीय पत्रव्यवहार, आकडेवारी आणि योजना अहवालांमध्ये ‘चाकरमानी’ हा शब्द औपचारिकरीत्या हटवला जाणार आहे. 🟠 भाषिक संवेदनशीलता की राजकीय डावपेच? ‘चाकरमानी’ हा शब्द सामाजिक–भावनिक पातळीवर नेहमीच वादग्रस्त ठरला आहे. कोकणात कामासाठी मुंबई–पुणे आदी भागात स्थलांतर करणाऱ्या लोकांचा सन्मानपूर्वक उल्लेख व्हावा, अशी मागणी गेल्या काही वर्षांत वाढली होती.राजकीय पातळीवर मात्र या निर्णयाकडे वेगळ्या नजरेने पाहिले जात आहे. आगामी मुंबई महापालिका निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर कोकणातील मतदारांपर्यंत ‘भावनिक सुसंवाद’ साधण्याचा प्रयत्न असल्याचे विरोधकांचे म्हणणे आहे. 🟠 स्थानिकांचा प्रतिसाद रत्नागिरीतील एका स्थानिकाने प्रतिक्रिया देताना सांगितले – “आम्ही नोकरीसाठी बाहेर गेलो, पण मुळं आमची कोकणातलीच आहेत. ‘चाकरमानी’ म्हटल्यावर कमीपणाची भावना यायची. आता ‘कोकणवासीय’ हा शब्द आम्हाला अधिक योग्य आणि सन्मानजनक वाटतो.” 🟠 निष्कर्ष हा बदल केवळ भाषिक आहे की त्यामागे खोलवर राजकीय गणिते आहेत, हे येत्या काळात स्पष्ट होईल. मात्र कोकणाशी घट्ट नाळ जोडलेल्या लाखो स्थलांतरितांसाठी शासनाचा हा निर्णय भावनिक दिलासा देणारा ठरेल, यात शंका नाही.